Datça Havadis: Adil Çulhaoğlu

Datça’da son günlerde, plajlarda köpekleriyle denize girenlerle köpeklerden korkan, tedirgin olan insanlar arasında tartışmalar yaşandığına şahit oluyoruz. Mavi Bayraklı Plajlarda köpekle denize girmek yasaklanmış ve levhalandırılmış ancak tartışmalar neşeli tatil günleri hüzünlü hale getiriyor. Çözüm olarak, Datça’da Köpekleriyle denize girmek isteyenler için bir sahilde plajlardan uzak noktada (Burgaz Mevki gibi) bir yer belirlenerek levhalandırılması ve duyurulmasını önermek istiyorum.

Datça’da normal günde, bir bankta veya sahilde uzanan, sahipleri tarafından yürüyüş yaptırılan, cadde ve sokaklarda koşuşturan sokak hayvanları bazılarımızı ürkütüp tedirgin etse de, caddede akan trafiğe aldırış etmeden uzanan bir köpeğe korna bile çalmayan, arabayı durdurup kalkıp gitmesini bekliyoruz. Ya da manevra yaparak etrafını dolanarak yola devam etmek günlük yaşamımızın parçası.

Tatilde, bir restoran ya da kafeteryada masaya  yaklaşan kedi köpeğe önce bir kaç parça ekmek verip, yemediğini görünce tabağımızdaki yiyecekten bir parça  vermeyenimiz, kediyi, köpeği sevmeyenimiz yoktur. Özellikle çocukların ilgisinin büyük olduğunu, alıp gitme isteklerinden caydırma zorluklarını da yaşar çoğu aileler, çocukları galip gelenler, bir kedi ya da köpek edinir.

Ailelerin küçülmesi, yalnız yaşayan insan sayısının hızla artmasına paralel olarak, büyük şehirlerde, kedi köpek sahibi olanların sayısı artmaktadır. Tatile gidenler, hayvan dostlarını bir yakınına ya da köpek bakım evlerine bırakmakta, uzun tatile, yazlıklarına gidenlerse beraberinde götürmekteler.

Tatil beldelerinde plajlara getirilen ve her türden köpeklerin varlığına sempatiyle bakanlar olsa da, normalde insan yüzerken gördüğü balık ya da kaplumbağadan çekinen ve korkuya kapılıp uzaklaşır. Bir de insanlar yanı başında yüzen köpeklerin varlığını hissedince, her an ısırılma duygusuna kapılıp tedirgin oluyor, plajlarda herkesi huzursuz eden tartışmalar yaşanıyor. Datça’da Mavi Bayraklı Plajlarda köpekle denize girmek yasak olmasına rağmen ve bunu gösteren yasak levhasının bulunmasına rağmen köpekleriyle denize girenlerle yaşanan tartışmaların çoğaldığı gözlemleniyor. Bunun çözümü Datça’da Köpekleriyle denize girmek isteyenler için bir sahil bandının ayrılması ve levhayla yönlendirme yapılmasını önermek bu tartışmaları önleyebilecektir.

Tatil dönüşlerinde çoğunlukla, yavrularını tatil beldelerinde bırakıp, kedi köpeklerini geri götürenlerin çok olduğu, Datça gibi tatil beldelerinde yaşayanlarca ifade ediliyor. Issız bir yerde havlayarak birbirleriyle kavga edenlere  rastlayınca, sevimliliklerinin kaybolduğunu  fark edip, tedirgin olur, korkan çocuğu alarak uzaklaşır insan. Geçtiğimiz günlerde Datça’nın Burgaz düzlüğünde, sahil boyunca doğa yürüyüşüne çıkanların ellerinde sopalarla yürüdüklerini görünce, sopaları dağcılar gibi tırmanmak için kullandıklarını düşündüm. Soran bakışım üzerine ancak içlerinden biri başıboş köpek sürülerinin saldırısına uğradıklarını savunma amaçlı sopaları ellerinde taşıdıklarının söylemesi beni çocukluğuma götürdü.

Kadirli'de, 1962 yılında olsa gerek, evimizin  bahçesinde annemin yanında oynarken, köpeğin bana neden garip baktığını anneme sorunca, köpek yerinden kalkıp beni ısırıp kaçtığını hatırlıyorum. Bizim köpek mahallede komşuları da ısırınca  hasta olduğu saptanmış, mahalle karantinaya alınmış, bize de topluca  Ceyhan'a aşı olmaya gitmek düşmüştü. Yıllar sonra günlerce aşı olduğunu unutan bendenize, 1999 yılında, Datça’da bir arkadaşım bir köpek yavrusu vermiş, gecenin bir vaktinde köpek beni ısırarak uyandırmış, deprem olduğunu öğrenmiştim. Oturduğum sitede kendini sevdirmeye çalışan köpekten korkanlar tarafından şikayet edilip,  mahkeme kararı ile  siteden atılınca benim, köpeği bir arkadaşa vermek zorunda kalmıştım. Benim köpek bakma sahipliğim sona ermiş gibi gözükse de, yeni sahiplerini benimsemiş ama beni her gün ziyaret etmeyi ihmal etmemişti, Datça'da kaldığım sürede.

Yer yüzünde 400 çeşitten fazla ırka sahip, tilki ve çakallarla akraba olan, hakimiyet kurma özelliği ile kurta benzeyen köpekler, 12 bin yıldan bu yana, insanların, avcılıkta  partneri,  koruyucusu ve arkadaşı olmuş. Antik Mısırda kutsal sayılan köpeklere sadece kral ailesi sahip olabiliyormuş. Orhun yazıtlarında İt olarak adıyla belirtilmiş. Duyma ve koku alma duyguları gelişmiş, ancak renk  algılaması ve uzaklık hesaplaması zayıf olan bu hayvanlar, her ne kadar insanlarla beraber olsalar da, insandan çok, birbirleriyle beraber olmayı seçiyormuş.

Yüzlerce koyun-keçiden oluşan sürüye bekçiliğini yapabilen ve güdebilen çoban köpeklerinin yanında, arama kurtarma çalışmalarını yapabilen, engellilere eşlik eden cinsleri geliştirilmiş. Kendi aralarında koşuşturan, birbirleriyle oynayanlar ya da hakimiyet alanlarına girenlere karşı savunmaya geçip  havlayarak  birbirleriyle kavga eden köpekleri  görenler, saldırıya uğrama  tedirginliğini, korkusunu yaşarlar.

Çoğu ülkede köpeklerin verdiği rahatsızlık için para cezası uygulanmaktadır. Almanya'da Münih'te bir kafeterya işleten arkadaşım, Türkiye'den çoban köpeği  getirmiş,  köpek de kafeteryayı hakim bölgesi ilan etmişti. Ağlayan bebek arabasının yanında havlayarak bebeğin annesine haber verse de,  insanları korkuttuğu, için kesilen cezalardan  bıkan Erkan, köpeği İzmir'deki çiftliğe  geri göndermek zorunda kalmıştı.

Uzmanlar köpeklerden kaçılmaması, gözlerine bakılmaması, sahibinden izinsiz okşamama gibi öneriler de bulunulsa da insanlar savunmaya geçince ısırılma  yaralanmalar olmakta , maddi ve manevi zararlar meydana gelmektedir. Evde beslenen köpeklerin daha çok evin çocuğunu ısırdığını da ilave ediyorlar. Köpek saldırıları arabalarda hasar meydana getirmekte, hatta araba kazalarına neden olabilmektedir. Yaralananların tedavi ve ilaç giderleri ile  iş görememezlik  gibi nedenlerle oluşan giderlerin karşılanması köpek sahibince zorunlu olmaktadır. Bu nedenle 6 aydan daha büyük  köpeklerin 3. şahıslara  vereceği zararlara karşı sigorta yaptırılması gerekli olmaktadır.

Tatil beldelerimizde her tatil sezonu sonunda, büyük şehirlere dönen tatilcilerce terkedilen  sevimli köpekler ve kedilerin sadece sayıları   değil, bakımları, barınmaları, yabanileşip sevimliliklerini kaybetmelerinin  neden olduğu problemlerin çoğaldığı görülüyor.

Bu nedenle, Sokak Dostları olarak hayatımıza giren kedi köpeklerin daha güvenli, sağlıklı, bakımlı sevimli kalabilmeleri için, sigorta ettirilmeleri, Almanya, Avusturya İsviçre  gibi ülkelerde  olduğu gibi, belediyeler tarafından  köpek vergisi alınması, kedi köpek sahiplenme sorumluluğunu getirebilecek ama daha da önemlisi sağlanan gelirle sokakta sahipsiz kalan köpeklere bakım evi, sağlık taraması yapılması gibi giderleri karşılanabilecektir.

Burgaz Mevkiinde yürüyüş yaparken sahilde rastladığım 2 köpekten birinin engelli olduğunu, yürüteçle denize girebildiğini görünce, hayvan sevgisinin büyüklüğüne şahit olduğumu unutmuyorum.