Stanford Üniversitesi’nin bodrum katında bir cezaevi ortamı yaratarak ABD’deki gardiyanların kullandığı şiddette etkili faktörün cezaevi ortamı mı yoksa kişilik mi olduğunu test etmeyi hedefleyen Dr. Philip Zimbardo’nun konu aldığı bazı bağ ve ilişkiler bunlardı.

Kimi zaman otoriteye itaati konu alan Milgram Deneyi ile koşutluklar kurulan Stanford Hapishane Deneyi 1971 tarihinde yapıldı, ancak kısa sürede kontrolden çıktı ve henüz altıncı gününde sona erdirildi.

Öğrencilerin katılımcı olduğu, 12’sinin mahkum, sekizinin gardiyan olduğu deneyde, “mahkumlar” firar etmenin yollarını aramaya, “gardiyanlar” ise sükuneti sağlamak adına şiddete başvurmaya başladı.

İşler o kadar çığrından çıktı ki Profesör Zimbardo, deney sonucunda, “Sadece birkaç gün içerisinde gardiyanlar sadistik hale geldi, mahkumlar travma geçirdi ve aşırı stres işaretleri gösterdi” ifadelerini kaydedecekti.

Mahkumlar önce sivil haklarını kaybediyor, yemeğinin tamamını bitirmeleri gibi keyfi kurallara uymaları isteniyor. Gardiyanlara ise cop veriliyor, fakat ne olursa olsun kullanmamaları isteniliyor. Her mahkumun üzerine de numara dikiliyor. İlk başta biraz para için bir araya gelen katılımcıların psikolojileri hızla değişiyor ve kısa süre içerisinde insan, iktidar ve şiddet ilişkisi açığa çıkıyor.

Yönetmen Oliver Hirschbiegel söyleşiden;

Film bizim vahşi, karanlık tarafımızdan çok uzak olmadığımız önermesinde bulunuyor. Sizce bizi dizginleyen ne?

Takip etmemiz için eğitildiğimiz bazı kural ve değerler. Bu birkaç yüzyıldır böyle. En yeni sosyolojik araştırmalar bunun sadece kurallar olduğunu ortaya koyuyor. [Bizi dizginleyen] Anne babalarımız, okullar ve kilise tarafından tekrar tekrar öğretilen ve uyduğumuz belli kurallar, değerler ve yasalar. Özetle sadece bu. Bunun, yani bu araştırmanın bize gösterdiği ise bizlerin beş bin yıl önceki insanlarla aslında aynı olduğumuz. Bu bana kalırsa şoke edici.

Bunun bir diğer anlatımı Platon'un anlattığı Gyges'in hikayesinde geçer.

Dünyanın da bir deneyim alanı olduğunu unutmamamız dileğiyle...

Gökyüzü tüm bunlardan bağımsız mı tabiki de değil.. Özgürlüğün konakladığı Kova 'da birçok gezegen toplaşması mevcut. Güneş (iktidar) Mars (mücadele, savaş) gezegenleri zorlu açıda ve her ikisi de Boğa ve Kova olarak SABİT burçtalar...

Yazı için @alrisha_astroloji ye teşekkürler