ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Sayın Barış Muştu, DATÇA MAG-AME/SAR- TRAC Datça Mahalle Afet Gönüllüleri oluşturulması sürecini anlatır mısınız? Hakkınızda bizi bilgilendirir misiniz?

BARIŞ MUŞTU: Süreç, Kandilli Rasathanesinin tavsiyesi sonucunda TRAC Genel Merkezinin 2015 yılında Muğla AFAD Müdürlüğü desteğiyle başlattığı bir çalışma. Risk Senaryosu temelli bu girişimin ilk adımını teşkil eden geniş katılımlı bir bilinçlendirme toplantısına MAG-AMEDER’de katkı veriyor, akabinde TRAC ve MAG-AMEDER İl ve ilçelere yönelik ortak çalışmaları sürdürüyor. TRAC kesintisiz haberleşme altyapılarının bilimsel risk analizleri ekseninde kurulmasına odaklanırken MAG-AMEDER de Mahalle Afet Gönüllülüğü eğitimine odaklanıyor. Datça özelindeki en önemli kurumsal katkı ise Datça Belediyesinden geliyor. DATOFF üyelerinin katılımı ise ulaşım konusunda çok anlamlı bir katkıyı ifade etmenin yanında haberleşme gönüllüsü kadrosunu da güçlendiriyor.

1976 doğumluyum evli bir cocuk sahibiyim.Kamuda güvenlik görevlisi olarak çalışıyorum 2004 yılından beri de Datça‘ da ikamet ediyorum.Ben ve DATOFF üyeleri Datça‘ da bu ekibin kurulmasına önayak olanlarız. 3 yıldır bölgemizde meydana gelen vakalara hızlı ve etkili bir şekilde kurumlara yardımcı olmak için hareket ediyoruz.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Türkiye’de afetlere hazırlık kültürünün yerleşmesi için AFAD tarafından geliştirilen Afetlere Hazırlık Yılı başlıyor. Bu konuda bizi bilgilendirebilir misiniz?

BARIŞ MUŞTU: AFAD tarafından bu konuda uzun süredir çalışmalar yapıldığını bilmekle birlikte ayrıntılı bilgiye henüz sahip değilim. Bu konuda AFAD Başkanlığının web sayfasında bilgi başlıkları olduğunu öğrendim. Muğla Vilayetinin değişik risklere maruz olduğunu biliyoruz. Yaptığımız çalışmalar riskler konusunda farkındalığın oluşturulması ve bu farkındalık temelinde Türkiye Afet Müdahale Planı öngörüleri çerçevesinde hazırlık faaliyetlerini kapsıyor. Bu hazırlıklar sayesinde birçok olayda müdahale faaliyetlerinde başarılı olabildik. Bu itibarla AFAD’ın öngörülerine uyumlu çalışmalar yürüttüğümüz düşüncesindeyim. Çalışmalarımızda bizlere güçlü bir rehberlik desteği sağlayan TRAC 1990 yılından beri afet gönüllülüğü çalışmaları yürüten, AFAD’ın selefleri Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, ayrıca Başbakanlık Afet ve Acil Durum Genel Müdürlüğü ile imzaladığı protokoller temelinde AFAD’a da akredite olmuş çok deneyimli bir gönüllü kuruluş. TRAC ayrıca Türkiye Afet Müdahale Planının öncelikli alt birimi olan Haberleşme Hizmet Grubunda Çözüm Ortağı konumunda. Ben de TRAC’ın Datça Temsilcisiyim ve TRAC Muğla Şubesinin güçlü desteğini alıyorum.

MAG-AMEDER ise 1999 Marmara Depremleri sonrasında kurulmuş olan, bu depremlerde yaşanan sorunların tekrarlanmamasını hedefleyen ve yerel kapasitenin güçlendirilmesi felsefesine dayalı çalışmalar sürdüren bir gönüllü kuruluş. Toplumda Afet bilincinin yaygınlaştırılması, yangın söndürme, ilkyardım ve zarar azaltma konularına odaklı mahalle organizasyonlarının yapılması, ayrıca TRAC ile ilk haber iletiminin sağlanması konusunda işbirliği hedefli çalışmalar sürdürmektedir.

Ben MAG-AMEDER’in de Datça Temsilcisiyim. Bugüne kadar Datça’da gerçekleştirdiğimiz müdahale hizmetleri için gerekli eğitimleri MAG-AMEDER’den aldık.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: PALAMUTBÜKÜ’n de yakın zamanda bir orman yangını atlattık. Dalaman, Göcek de ormanlar alev alev yandı maalesef. Afetler olmadan önlem alma anlayışını geliştirmek için insana temas eden projeler ve çalışmalar yürütmeyi sürdürmek için neler yapılıyor?

BARIŞ MUŞTU: Her şeyden önce riskler konusunda duyarlı olmamız gerekli. Bu duyarlılık temelinde bilinçli bir şekilde gönüllü faaliyetlere katılmamız lazım. Ancak, orman yangınları gibi bu coğrafyada maalesef çok sık yaşanan olaylarda kendimiz ve çevremizin bu olayları önleme babında yapabileceklerimizin olduğu yönünde bilinç geliştirmesi, ayrıca Orman Teşkilatından gerekli eğitimleri alıp bu tür olayların önlenmesi, bunlarla mücadele konusunda kendimizi geliştirmemiz yararlı olacaktır.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: ‘Temel Afet Bilinci Eğitimi’ için Datça da hangi kurum, kuruluş ve STK lar bir arada ve çalışmalar nerde yapılıyor? Kimler katılabiliyor?

BARIŞ MUŞTU: Halen AFAD İl Müdürlüğü, Datça Belediyesi, Büyükşehir Belediyesi, Jandarma, Emniyet, İlçe Orman Müdürlüğü, Telekom ve Sahil Güvenlik kamu kesiminin ana katılımcıları. Özel Sektörden ise AKTUR bu konuda gerekli duyarlılığı ve katılımı sergiliyor. TRAC, MAG-AMEDER ve DATOFF Platformu çalışmadaki gönüllü aktörler.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformuna katkınız nedir?

BARIŞ MUŞTU: Henüz müdahale ağırlıklı çalışma yürütüyor olsak bile, bu çalışmalar bizleri yerel Afet Riskleri konusunda büyük oranda bilinçlendirdi. TRAC’ın senaryo çalışmalarının yerel riskler hakkında bilinç oluşturma babında büyük yararları oldu.

Yerelde geliştireceğimiz bu bilinçlendirme çalışmalarına katılımın artması ve bu süreçte farklı uzmanlık alanlarındaki gönüllülerin katılımı sayesinde Afet Risklerinin yöresel ölçekte azaltılması aşamasına geçiş mümkün olacaktır. Bunun da Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformuna „İyi Uygulama Örneği“ şeklindeki bir katkıyı ifade edeceği çok açıktır.Nitekim TRAC Genel Merkezi ve Muğla Şubesinin de katılımıyla Muğla genelinde yürütülüp Datça’daki uygulamayı da kapsayan çalışma, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesince yayımlanan ve 112 Acil Çağrı Merkezlerinin personelinin eğitimini içeren ders kitabında „İyi Uygulama Örneği“ olarak yer buldu, halen 6000’den fazla kişi tarafından da okunuyor.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: DATÇA MAG-AME/SAR- TRAC Datça Mahalle Afet Gönüllüleri oluşturulması başladığından beri kaç kişi eğitim aldı? Kadın erkek oranı nedir?

BARIŞ MUŞTU: 30 kişi eğitim aldı fakat arkadaslarımızın bazıları Datça dışına taşınmak veya işlerinin yoğunluğu nedeniyle ayrıldı. Şu anda MAG AME acil müdahale de kişi sayımız 20 bunun 7 si bayan 13 bay , TRAC Afet Acil haberleşme ekibimizde de 32 kişi mevcut. Bunun 10 u bayan 22 si bay

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: MUĞLA AFAD ile birlikte verdiğiniz eğitimler nelerdir? Arama kurtarma, depremde enkazda çalışma, arazi de arama kurtarma, yangın söndürme teknikleri ile ilgili

eğitimler konusunda bilgi verir misiniz? Bu konularda özel ekipman ve giysileriniz var mı? Daha geniş bir kesimin bu çalışmalara katılımı sağlamak nasıl mümkün olur?

BARIŞ MUŞTU:…Muğla AFAD ile devamlı olarak Temel Afet Bilinci konusunda eğitimler yapıyoruz. Datça ekiplerimizin daha önce almış olduğu 240 saatlik arama kurtarma , depremde enkazda çalışma , arazide kayıp şahıs arama kurtarma teknikleri,yangın,sel,heylan,trafik kazalarında müdahale,ilkyardım hakkında süreklilik arz eden eğitimler devam ediyor.son 2 yıldır deprem haftası çerçevesinde Datça ilçemizde bulunan okullarımızda öğretmen ve öğrencilerimize temel afet bilinci eğitimi veriyoruz.Operasyonlarda kullanılmak üzere bazı ekipmanlarımız var fakat eksiğimizde var.Bizler malzeme tedariği için Datça halkımızdan yardım ve destek istiyoruz . Datça‘ nın tek arama kurtarma ekibi yüklendiği bu görevde halkımız olmadan tek başına birşeyleri başarma konusunda zayıf kalır.Bizler öğrendiklerimizi yeni katılacak olan katılmak isteyen tüm herkese anlatmak için hazırız bunun içinde gerekli çalışmaları yapıyoruz 30 kişilik bir gruba 36 saatlik MAG(Mahalli Afet Gönüllüsü) eğitimi veriyoruz umarım bunu dahada yaygınlaştıracağız.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Palamutbükü yangınını büyük başarı ile, canla başla çalışarak diğer ekiplerle beraber söndürdünüz. Bu sırada bir tehlike atlattınız mı? Alevlerin ortasındayken neler hissediyorsunuz? Atlattığınız tehlikeler ve yaşadığınız sevinçler oldu mu?

BARIŞ MUŞTU:…Evet Palamutbükü yangın ihbarı aldığında Orman İşletme Şefliğine bağlı müdahale ekiplerine ve Datça İtfaiye Grup Amirliğine yardım etmek için olay yerine intikal ettik. Bizler yangın bölgesinde bu konuda uzman ve görevli arkadaslar için emniyet tedbiri,hortum serme,hortum taşıma,haberleşme ve lojistik konuda yardımcı oluruz.O günde bunun için ordaydık. Yangın günü ekibimden bir arkadaşımla hortum taşırken bir boğaza girdik önümüzdede Ormancı arkadaşlar vardı, hep beraber hareket ediyorduk, o an bir kişinin hemen oradan çıkın diye bağırdığını duyduk,25 metre mesafede bir büyük kayanın arkasından alev görüldü ,hortumları bırakmamızla beraber hemen o bölgeden koşarak ayrıldık 10 sn içinde bulunduğumuz bölge alevler içinde kaldı. Burada aldığımız eğitmlerin ne kadar faydalı olduğu bir kere daha görmüş olduk panik yok soğukkanlı ne yapmasını bilen bir hareketle olay yerinden uzaklaştık. 2 sene önce Karaköy‘de yaşlı bir teyze ve 3 yaşındaki torunuyla alakalı kayıp ihbarı aldık bölgede yapılan arama tarama faaliyetleri sırasında tam karanlık çökmek üzereyken uzakda bir çocuk ağlama sesi duyduk sese yöneldiğimizde teyze ve torunuyla görsel temas kurduk,hızlı bir şekilde yanlarına giderek durumlarını kontrol ettikden sonra kayıp şahısları dağdan alarak evlerine getirdik. Bu sırada çocuğu babasına teslim ederken o yüzlerindeki sevinç o dökülen sevinç gözyaşları inanın tüm yorgunluğumuzu bir anda almıştı. Arkadaslarımızla yapılan toplantıda ne kadar doğru bir yolda olduğumuzu bir kez daha anlamış olduk.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: MAHALLE İZCİLİĞİ UYGULAMASI NEDİR? DATÇA DA BAŞLATACAKMISINIZ;

Barış MUŞTU...İzcilik 5-18 yaş arası yapılan çocukların ruhsal ve bedensel gelişiminde çok faydalı bir faaliyettir. Yavkurt minik izciler, Öbek ilkokul, Küme ortaokul ve Oba olarak uygulanır. 18 yaşını bitiren izci lideri olur. İzci liderleri izci yetiştirir ve izcilerin izcilik yapmalarına eşlik eder.Datça da tabiki yapacağız ama önce Datça da birkaç izci lideri yetiştirmemiz lazım. İzci lideri olmak için 3 günlük eğitim gerçekleştirmek gerekiyor. Biz Trakya İzciler Birliği ve onun bağlı olduğu WOİS yani Dünya İzciler Birliği ile evrensel izcilik yapıyoruz. Muğla ilimizde bulunan izci derneği ile birlikte gerekli görüşmeleri gerçekleştiriyoruz.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Birey ve Aileler için Afet Bilinci Eğitimi ,programlarına nasıl katılabiliriz?

Barış MUŞTU: BU konuda eylül yada ekim ayı gibi AFADEM ile bir çalışma yapacağız. Çalışma sonunda konu hakkında bilgilendirme yapacağız..

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: DATÇA MAG-AME/SAR- TRAC Datça Mahalle Afet Gönüllüleri şu anda kaç kişi? Size ulaşmak isteyenler için sosyal medya hesaplarınızı verir misiniz? Yeni eğitimlerin günü, yeri belli mi? Datça’ya emek veren cesur bir yürek olarak eklemek istedikleriniz var mı?

BARIŞ MUŞTU:…TRAC ve MAG AME olarak Datça‘ da 50 ye yakın arkadaşım var. Facebook da MAG AME DATÇA temsilciliği hesabı var biz buradan sürekli yapılacak olan eğitim,operasyon,tatbikatları paylaşıyoruz.Ayrıca acil bir durum olduğunda bu hesapta telefon numaralarımız mevcut. Bu oluşum içine girdiğimizde bizi nelerin beklediği nasıl olacak yapabilecek miyiz gibi soruları kendimize çok sorduk. Sonrasında katıldığımız eğitimler, tatbikatlar ve önümüze gelen gerçek olaylar bizi yani ekibimizi daha kuvvetli hale getirdi. İyi ki bunu yapmışız diyoruz biliyorsunuz ki bir afet durumunda ilk 72 saat çok önemlidir burada Datça‘mızda devlet kurumları yardım ve desteğe gelinceye kadar kendi kendimize yetmemiz gerekiyor. Amacımız bunun eğitimlerini mahalle mahalle ev ev insanlara anlatarak bu bilinci oluşturmak. Bir afet olduğunda ne yapacağını bilen biryerler oluşturmak. Bu yolda doğru emin adımlarla hareket ederek başarmak. Bana bu konuda destek veren inanan en başta aileme, ekip oluşumda ve geri kalan sürecte bilgi beceri tecrübesini esirgemeyen hocalarımıza kamu kurumda görevli çalışan arkadaşlarımıza , sürecin oluşumunda desteklerini hiç bırakmayan DATOFF üyelerine ve en önemlisi süreci doğru takip ederek eğitimlerini eksiksiz tamamlayan hiç bir bahane uydurmadan koşan tüm ekip arkadaşlarıma sonsuz teşekkür ederim ..Bize kendimizi ifade edebilme anlatabilme fırsatı verdiğiniz için sizlere de cok teşekkür ederim.

Afetsiz günler dileğiyle

.

ESMERİ ALEV EKEBAŞ: Amatör telsizcilik, Afet ve acil durum haberleşmesinde amatör telsizcilerin rolü" konulu bilgileri kimlere hangi kurumlarla birlikte ne zaman veriyorsunuz? OKULLARDA BU EGITIMIN VERILMESININ ÖNEMI NEDIR?

BARIŞ MUŞTU: Amatör Telsizcilik (diğer, uluslararası adıyla „Radyo Amatörlüğü“) konusundaki çalışmalarımız TRAC (Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti) rehberliğinde yürütülüyor. www.trac.org.tr adresli web sayfasının „Hakkında“ ana alt başlığının değişik bölümlerinde çok ayrıntılı bilgiler mevcut olmakla birlikte, bazı özet bilgileri bu vesileyle sizinle paylaşmak istiyorum:

Radyo Amatörlüğü telsizin icadıyla yaşıt bir etkinlik, yani yaklaşık 120 yıldan beri mevcut. Telsizin icadı aşamasında, adı çok duyulan Marconi gibi ticari faaliyetler yürüten kişiler dışında çok sayıda meraklı bireyo dönem için devrim niteliği taşıyan bu konuda araştırma yapmaya başladılar. Bu meraklı bireylerin ticari amaç taşımaksızın yaptıkları araştırma amaçlı deneysel haberleşme etkinliklerine 1925 yılında „Radyo Amatörlüğü“ adı Devletlerarası Haberleşme Konferansında verildi, ayrıca bu „Haberleşme Servisine“ frekans tahsisleri yapıldı. Dünyadaki Radyo Amatörleri de aynı yıl kendilerini temsil eden Uluslararası Radyo Amatörleri Birliğini (IARU) kurdular.

1962 yılında kurulan TRAC’ın gayretlerinin önü ancak 1983 yılındaki (Avustralya’da Radyo Amatörlüğünün 100.yılı kutlandığı yıl) bu yasa değişikliği ile açıldı.

Bu yasanın 12. Maddesinde Amatör Telsizciliğin (Radyo Amatörlüğünün) ismen zikredilmesinin nedeni ise „bu haberleşme servisinin olağanüstü durumlarda sağladığı büyük faydalar“ olarak Meclis kayıtlarına geçti.

1986 yılında TRAC’ın afet hizmetine yönelik yürüttüğü girişimler 1990 yılında sonuç verdi ve o yıl Sivil Savunma ile ilk ortak tatbikatlar yapıldı. 1991 yılında Sivil Savunma Genel Müdürlüğünün (SSGM) talebi üzerine Birinci Körfez Savaşında SSGM’ye destek verildi. Çok kritik bir sorunun TRAC tarafından çözümlenmesi neticesinde TRAC’a „kamu yararına çalışan dernek“ statüsü verildi ve protokol imzasına yönelik süreç başlatıldı. 1993 yılında imzalanan protokol ile TRAC’ın „Türkiye’de Afet Gönüllülüğün Öncüsü“ sıfatı tescillenmiş oldu. http://trac.org.tr/hakkimizda/protokoller adresinde protokoller, http://trac.org.tr/hakkimizda/tesekkurnameler adresinde ise referanslarımızın bir bölümü yer almaktadır.

Bununla birlikte TRAC 2015 yılından beri Türkiye Afet Müdahale Planında „Ulusal Düzey Haberleşme Hizmet Grubu Çözüm Ortağı“ sıfatıyla yer almaktadır.

Bu noktada karşılaştığımız „sıkça sorulan soru“ genelde şu oluyor:“ Onca yüksek teknoloji ürünü haberleşme altyapıları varken niye sizlere gerek duyuluyor?“

Aslında bunun cevabını protokol metinleri ve verilen teşekkürnamelerde görmek mümkün. Şöyle özetleyelim: GSM ve diğer „yüksek teknolojik altyapılar“ belirli bir kapasite için tasarlanmış karmaşık altyapılardır. Bu kapasiteni yetersiz kaldığı ve/veya karmaşık altyapının bazı noktalarında meydana gelecek arızlar komple sistemin çökmesi sonucunu doğururlar.

Afetlerde bu kapasite yetersiz kalacak, ayrıca bu durumlarda kritik altyapıların hasar görmesi sonucunda ilave ve kolay halli mümkün olmayan kesintiler kaçınılmaz olacaktır.

TRAC’ın Haberleşme Hizmet Grubundaki konumu“ Alternatif Haberleşme Kaynağı“ olarak tanımlanmıştır.

„Her şey çöktüğünde“, basit teknolojili, araba aküsüyle günlerce çalışabilecek, eğitimli insanlarca çalıştırılan, esnek ve dayanıklı bir alternatif ağın TRAC tarafından oluşturulabileceğini alınan teşekkürnamelerde kolaylıkla görmek mümkündür.

Kırsaldaki arama-kurtarma çalışmalarında GSM şebekelerinin değişkenliği gibi sorunlar ve/veya sahadaki kamu birimlerinin telsiz şebekesinin yetersiz kalabileceği durumlarda TRAC gönüllüleri sorunu kolaylıkla çözebileceklerdir.

Van depremi gibi , GSM şebekelerinin fazla kapasite ve sağlam kalan santral sonucunda çalıştığı atipik bir afette bile saha içi haberleşme TRAC ekibinin organize ettiği bir telsiz çevrimi sayesinde sağlanmıştır.

Elbette ki 1999 Marmara ve Kaynaşlı Depremleri TRAC’ın verdiği en parlak hizmet örnekleri olarak öne çıkmaktadır.

Okullarda ve işletmelerde bu eğitimin verilmesi ise, telefonların çalışmaz duruma düşmesi durumunda bile TRAC Çevrimi üzerinden acil yardım isteme ve 112 Çağrı Merkezine ulaşma babındaki tek alternatif ağa erişim anlamında önemlidir.

Bununla birlikte Radyo Amatörlüğü kişilerin kendilerini elektronik ve haberleşme konusunda geliştirmeleri için eşsiz bir platformdur. Ayrıca uluslararası bir etkinlik olması sonucunda yabancı dil bilgisinin güçlendirilmesi, dünyada aynı meraka sahip kişilerle bilgi alışverişi gibi çok büyük yararları vardır. http://trac.org.tr/hakkimizda/tesekkurnameler#gallery-10

Adresindeki referans yazısı ise kişisel/mesleki gelişime faydanın anlamlı bir örneğidir.