Türk ve İslam Eserleri Müzesinin yeri doldurulamayan müdürlerinden Can Kerametli’den önceki yazımda söz etmiştim. Köşe yazıları belirli bir ölçü içerisinde olduğundan sizlerle paylaşmayı istediğim anılarımdan bazılarını yazamamıştım. Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nin Can Babasından bir kez daha söz etmek istiyorum.

Can Kerametli ‘nin yönetiminde altı yılı aşkın bir süre çalışmak beni her yönüyle bilgilendirmişti. Yönetim ve müzecilik yönünden kendisinden pek çok şey öğrenmiştim.

Onun müze müdürü olduğu yıllarda müzelerimizde birbirinden değerli yöneticileri ve uzmanlar vardı. Mehmet Önder Kültür Müsteşarı, Hikmet Gürçay Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürü. Kemal Çığ Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü, Necati Dolunay İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü, Raci Temizer Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürü, Nezih Fıratlı ve diğerleri… O dönemin renkli müdürlerinden Hisarlar Müzesinde Cemil Atılgan’ı da unutmamalıyız.

İstanbul Türk Ocakları yönetim Kurulu üyelerinden Muzaffer İrdem’in vasıtasıyla Can Kerametli ile tanışmıştım.  O sırada İstanbul Vakıflar Başmüdürlüğü Eski Eserler Müşaviri Tahsin Öz’ün (Topkapı Sarayı eski müdürlerinden) yanında görev yapıyor ve aynı zamanda da Vakıfların Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesini iki arkadaşımla birlikte kurmaya çalışıyordum. Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürü Hikmet Gürçay ile Mahmut Akok bir gün kurulma aşamasındaki müzeye geldiklerinde kendilerinin müzelerine geçmek istediğimi söylemiştim. Hikmet Gürçay da benim çalışmalarımı görmüştü; Vakıfların Müzesini açtıktan sonara beni ara demişti.  O sırada Can Kerametli’de kendi müzesine geçmemi istemişti. Böylece Müzeler Genel Müdüründen ve müze müdüründen onay almıştım.  Türk ve İslam Eserleri Müzesinde 1972 yılında göreve başlamıştım.

Türk ve İslam Eserleri Müzesinin ayrıca Galata Mevlevihanesi ile 118 türbeden oluşan türbeler bölümü bulunuyordu. Sonradan bu ikisi ayrı müdürlük haline getirilmiştir.

Can Kerametli Maden, cam,  keramik bölümünün sorumluluğunu bana vermişti. Müdür Yardımcısı Serap Özler’in yanı sıra Şule Aksoy, Belkıs Acar (Balpınar), Cavit Avcı ve İsmail Hakkı Oruç müzede uzman olarak görev yapıyorlardı. Bir süre sonra onlara Ülkü Bilgin, İlhami Bilgin, Alev Öner ve Nazan Tapan (Ölçer) da katılmıştı. Ayrıca müzenin Ziya Özcan, Nihal Ersoy, Mürvet Çiloğlu, Ural Çiloğlu, Filyet Gersman ve Bülent Ciğioğlu’dan oluşan idari bürosu vardı.   Müzede pek az devlet kurumunda görülen sıcak bir arkadaşlık ve dostluk ortamı yaşanıyordu.  Kuşkusuz bunun böyle olmasında Can Kerametli büyük pay sahibiydi.

 Türk ve İslam Eserleri Müzesinde görev yaptığım yıllarda çok güzel günler geçirdiğimi rahatlıkla söylemek isterim.

 Can Kerametli Türk Sanatı yönünden son derece bilgiliydi ve bazı müze müdürlerinden ayrıcalıklı olarak uzmanlarına yayın yapmaları konusunda yardımda bulunurdu. Müze personelinin özel veya idari bir sorunu olduğunda onu da mutlaka çözmeye çalışırdı.

O yıllarda müze müdürlerinin ağırlığı vardı. Müzeye bir minibüs tahsis edilmişti. Bir gün Genel Müdürlüğe telefon ederek müze uzmanlarının görgüsünü arttırmak amacıyla güneydeki ören yerlerine götüreceğini söylemiş ve yola çıkmıştık. Genel Müdürlükten veya vilayetten onay almaya gerek duymamıştı. Bugünün bürokrasisine bakıyorum da Can Kerametli’nin yaptığını yapmayı bırakın; düşünmeyi bile hiçbir müze müdürünün yapabileceğini sanmıyorum.  Öylesine kendisinden emin ağırlığı olan ve sözü geçen bir müdürdü…

Sorumluluğu altındaki eserlere son derece düşkündü. Bir gün Serap Özer depodan bir cam eseri çıkarırken ayağı kaymış ve bunu görünce kendine değil elindeki cam esere dikkat et demişti. Onun için müzelik eser her şeyden önemliydi.

Dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve eşi Ressam Emel Korutürk ile müzeye gelmişlerdi. Can Kerametli kendilerini karşılamış ve uzmanlarına bölümlerini anlattırmış, kendisi söze hiç karışmamıştı. Böyle bir girişimi hiçbir müze müdürünün yaptığını sanmıyorum.  Tek kelimeyle uzmanlarına güvenen ve onlara değer veren bir müdürdü.

Can Kerametli’nin bazı arzuları vardı. Bunların başında büyük emek verdiği İbrahim Paşa Sarayının onarımı tamamlanınca müzesini oraya taşımaktı. Ne yazık ki; bu arzusunu geçekleştirmesine çok az zaman kala bazı çapsızlar tarafından Gagavuz Türkünün İslam Eserleri Müzesinde ne işi var demesiyle görevden alınmıştı. Kısacası büyük emek verdiği müzesinin açılışını yapamamış, en büyük arzusunu gerçekleştirememişti. Oysa yapabilmiş olsaydı; açılışta kendisinin ve erkek uzmanlarını smokin, hanım uzmanlarının da tuvalet giyerek misafirleri karşılayacaklardı. Görevden alınmasıyla bu arzusunu gerçekleştirememesine çok üzülmüştük ama elden ne gelir…

Onu görevden alanların;  şimdilerde isimlerini bilenler var mı diye düşünüyorum… 

Emekli olduktan sonra bir başka arzusu vardı; o da güney ilçelerden birine yerleşip kayığı ile balık tutmaktı.  İbrahim Paşa Sarayında müzesini açamamıştı ama bu arzusunu gerçekleştirdiğini görmüştüm. Yıllar sonra müzeci olmayan bazı arkadaşlarla Bodrum Bitez’ e tatil yapmaya gitmiştik.  O günlerde Bitez bâkirdi ve henüz daha betonlaşmamıştı. Denizin kenarındaki salaş bir kafede otururken bir baktım; Can Baba kayığına binmek üzere geliyor. Hemen fırladım; sarıldık; kendisini arkadaşlarımla tanıştırdım Bitez’deki günlerimizde beraber olduk Arkadaşlarım Can Baba’nın sohbetine hayran kalmışlardı.

Hayat mücadelesi derken sonraki yıllarda bir daha görüşme imkânım olmadı. Ben başka görevlerde mücadele ederken vefatını öğrendim. Onunla ilgili önceki yazımdan sonra 18 Mart Üniversitesi öğretim üyelerinden Veysel Tolun’dan üniversitede sanat tarihi dersleri verdiğini öğrendim. Anlaşılan emekli olduktan sonra da Türk ve İslam Sanatından hiç kopmamıştı.

Türk ve İslam Eserleri Müzesinin Can babasının yeri hiç dolmadı.

Tanrı rahmet eylesin ışıklar içerisinde uyusun demekten başka elden bir şey gelmiyor…