Bugun...


Erdem Yücel

facebook-paylas
Atatürk’ün kültüre verdiği değer
Tarih: 20-08-2024 15:42:00 Güncelleme: 20-08-2024 15:42:00


Atatürk, dünyanın övgüyle söz ettiği kumandan, devlet adamı, siyasetçi, devrimci ve hepsinden öte kültür adamı… 

Cumhuriyetin zor koşullarda kurulduğu günlerde; onca işinin yanı sıra kültür ve sanatla da yakından ilgilenmiştir. Ülkesini çağının koşullarına uygun düzeye getirmeye çalışırken toplumun aydınlanmasına öncelik vermiştir.  Kültür ve sanat üzerinde nasıl özenle durduğunu sözlerinden anlıyoruz:

“Sanat güzelliğin ifadesidir. Bu ifade sözle olur, şiir nağme ile olursa musiki,  resim ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltıraşlık, bina ile olursa mimarlık olur.” 

“İnsanlar olgunlaşmak için bazı şeylere muhtaçtır. Bir millet resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki tekniğin gerektirdiği şeyleri yapmaz. İtiraf etmeli ki o milletin ilerlemede yeri yoktur.”

“ Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuştur.”

Bunları söyleyen Atatürk, yeni Türkiye’nin başşehri seçtiği bir bozkır kasabası olan Ankara’yı cumhuriyete uygun bir şehre dönüştürmek için büyük uğraş vermiştir. Falih Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu başta olmak üzere o günleri yaşamış olan yazarlardan ayrıntılı olarak öğreniyoruz. Atatürk, Kemalettin Bey, Arif Hikmet Koyunoğlu,  Seyfi Arkan gibi Türk mimarlarından ayrı olarak Nazi Almanya’sından kaçan Yahudi kökenli Alman ve Avusturyalı mimar ve bilimsel kişileri Türkiye’ye davet etmiştir. Bunlardan Hermann Jansen Ankara’nın modernleşme planlarını hazırlamıştır, Clemans Holzmaister,  Ernst Arnold Egli, Bruno Taut gibi mimarlarla Pietro Canonica, Heinrich  Krippel, Anton Hanak Josef Thorak gibi heykeltıraşlar da Türkiye’ye gelmişler cumhuriyetin yeni şehrinin kuruluşunda büyük payları olmuştur.

Atatürk,  Nazi Almanya’sının memleketlerinden kaçırdığı bilimsel kişileri, sanatçıları Türkiye’ye davet ederek onlardan yararlanılmıştır. O bilim ve sanat adamlarının Türkiye’nin kültürel yönden  gelişmesinde büyük payları olmuştur. 

Mimari ve eğitimin yanı sıra müzik alanında da memleket  büyük bir gelişim yaşanmıştır, Ankara Devlet Konservatuarı kurularak başına Karl  Edert, Bela Bartok, Paul Hindemit gibi dünyaca ünlü müzik ve tiyatro uzmanlarını getirilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının başına geçen ünlü şef Protoryus müzik alanında bir devrimi gerçekleştirmiştir.  Atatürk’ün güzel sanatlar alanındaki devrimlerinde tiyatroya da önem verilmiş. Muhsin Ertuğrul Devlet Tiyatrosu ve Operasını kurmuştur. Sinema da ilk adımlar atılarak belgesellerde işe başlanmıştır. Sanayi Nefise de (İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi) ise Prof. Belling öğrenciler yetiştirmiştir. Bu arada yetenekli öğrenciler yurt dışına gönderilmiş, Atatürk gönderdiği telgrafında onlara “Sizleri bir kıvılcım olarak gönderiyorum birer ateş parçası olarak döneksiniz” demiştir. Bu arada üniversite reformu yapılarak çağdaş düzeyde öğrenci yetiştirmesi sağlanmıştır.

 

Atatürk kültür varlıklarının korunması yönünde arkeoloji kazılarına ve yeni müzelerin açılmasına da önem vermiştir.  TBMM’nin açılışının hemen ardından kurulan hükümetin 9 Mayıs 1920 günü okunan hükümet programında  “Milli eski eserlerimizi bir an önce derleyerek korunmasının gerektiğini” belirtmiştir. Sonrada yeni kulum Maarif Vekâletine bağlı bir kâtip ve bir müdürden oluşan  “Türk Asarı Atike Müdürlüğünü kurmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Anadolu’nun birçok yerinde; başta Ankara Arkeoloji, Antalya, Edirne, Adana başta olmak üzere müzeler birbiri ardına düzenlenip açılmaya başlanmıştır. Onların peşi sıra arkeoloji kazılarına da önem vererek Ankara Orman Çiftliğinde başlattığı kazılar Alacahöyük, Kültepe, Boğazköy Troia, Pazarlı, Karaoğlan ve Konya Alâeddin Tepesinde devam etmiştir. Yaşamının son günlerinde Trakya kazılarından çıkan eserleri hasta yatağında incelemiştir. Bu arada kurduğu Türk Tarih Kurumu Türk tarihinin geçmişini aydınlatan toplantılar yaparak bilisel bildiriler yayınlamıştır.

Atatürk kısacık ömründe kültür ve sanata verdiği katkılar onu çok yönlü kişiliğinin göstergesidir. Ömrü biraz daha uzamış olsaydı bu yönde de daha pek çok işler yapacağı açıktı…

Ne yazık ki; aramızdan çok erken ayrıldı.Onu çok arıyoruz…

 



Bu yazı 2648 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 10 9 0 1 29 9 28 +20
2 Samsunspor 10 7 2 1 20 10 22 +10
3 Fenerbahçe 9 6 1 2 20 7 20 +13
4 Beşiktaş 9 6 1 2 18 7 20 +11
5 Eyüpspor 10 4 2 4 15 11 16 +4
6 Göztepe 9 4 2 3 16 11 15 +5
7 Başakşehir FK 9 4 2 3 15 11 15 +4
8 Sivasspor 10 4 4 2 15 15 14 0
9 Trabzonspor 9 2 1 6 9 8 12 +1
10 Kasımpaşa 10 2 3 5 12 16 11 -4
11 Konyaspor 10 3 5 2 11 16 11 -5
12 Antalyaspor 10 3 5 2 12 20 11 -8
13 Bodrum FK 10 3 6 1 8 13 10 -5
14 Çaykur Rizespor 9 3 5 1 6 16 10 -10
15 Gaziantep FK 9 2 4 3 12 14 9 -2
16 Alanyaspor 10 2 5 3 9 14 9 -5
17 Kayserispor 9 1 3 5 9 15 8 -6
18 Hatayspor 9 0 6 3 7 15 3 -8
19 Adana Demirspor 9 0 8 1 9 24 1 -15
Takım O G M B A Y P AV
1 Erzurumspor FK 10 6 3 1 15 6 19 +9
2 Kocaelispor 10 6 3 1 14 11 19 +3
3 Fatih Karagümrük 10 5 2 3 19 10 18 +9
4 Bandırmaspor 10 5 2 3 14 10 18 +4
5 Ümraniyespor 10 5 3 2 18 13 17 +5
6 Esenler Erokspor 10 5 4 1 18 12 16 +6
7 MKE Ankaragücü 10 5 4 1 15 11 16 +4
8 Iğdır FK 10 4 3 3 15 10 15 +5
9 Boluspor 10 4 3 3 12 9 15 +3
10 Manisa FK 10 4 4 2 14 11 14 +3
11 Şanlıurfaspor 10 4 4 2 17 17 14 0
12 Keçiörengücü 10 3 2 5 11 12 14 -1
13 Pendikspor 10 4 4 2 12 14 14 -2
14 İstanbulspor 10 4 5 1 13 13 13 0
15 Amed SK 10 3 3 4 10 10 13 0
16 Çorum FK 10 3 3 4 10 10 13 0
17 Gençlerbirliği 10 3 4 3 7 8 12 -1
18 Sakaryaspor 10 2 4 4 13 17 10 -4
19 Adanaspor 10 1 6 3 10 27 6 -17
20 Yeni Malatyaspor 10 0 10 0 4 30 3 -26
Takım O G M B A Y P AV
1 GMG Kastamonuspor 9 6 1 2 18 7 20 +11
2 Sarıyer 9 5 0 4 14 4 19 +10
3 Altınordu 9 5 0 4 14 6 19 +8
4 Batman Petrolspor 9 6 3 0 16 5 18 +11
5 24Erzincanspor 9 5 1 3 15 5 18 +10
6 İskenderunspor A.Ş. 9 5 1 3 14 4 18 +10
7 Adana 1954 Futbol Kulübü 9 5 3 1 15 10 16 +5
8 Beykoz Anadolu 9 5 3 1 16 14 16 +2
9 Kırklarelispor 9 3 2 4 10 8 13 +2
10 Fethiyespor 9 3 4 2 12 15 11 -3
11 1461 Trabzon FK 9 3 5 1 10 10 10 0
12 İnegölspor 9 2 3 4 7 9 10 -2
13 Kepezspor FAŞ 9 2 4 3 10 9 9 +1
14 Isparta 32 Spor 9 1 4 4 6 12 7 -6
15 Sincan Belediyesi Ankaraspor 9 1 5 3 5 14 6 -9
16 Karaköprü Belediyespor 9 1 6 2 6 17 5 -11
17 Altay 9 1 6 2 6 21 5 -15
18 Hes İlaç Afyonspor 9 0 8 1 4 28 1 -24
Takım O G M B A Y P AV
1 Karşıyaka 8 7 0 1 16 2 22 +14
2 Bursaspor 8 6 0 2 15 0 20 +15
3 Silifke Belediye Spor 8 5 1 2 16 6 17 +10
4 Belediye Kütahyaspor 8 5 3 0 10 8 15 +2
5 Bornova 1877 8 4 2 2 16 7 14 +9
6 Muş Spor Kulübü 8 3 1 4 5 3 13 +2
7 Düzcespor 8 3 2 3 10 6 12 +4
8 Kahramanmaraşspor 8 4 4 0 9 10 12 -1
9 Artvin Hopaspor 8 2 2 4 4 9 10 -5
10 Tokat Bld Plevnespor 8 2 3 3 4 8 9 -4
11 Anadolu Üniversitesi 8 2 4 2 5 9 8 -4
12 23 Elazığ Futbol Kulübü 8 1 3 4 1 5 7 -4
13 Kırşehir Futbol SK 8 1 3 4 5 10 7 -5
14 Bulvarspor 8 1 4 3 5 16 6 -11
15 Ergene Velimeşe 8 0 6 2 2 12 2 -10
16 Kuşadasıspor 8 0 8 0 6 18 0 -12
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/11/2024 Gaziantep FK vs Göztepe
 02/11/2024 Sivasspor vs Çaykur Rizespor
 02/11/2024 Kayserispor vs Adana Demirspor
 02/11/2024 Beşiktaş vs Kasımpaşa
 03/11/2024 Konyaspor vs Başakşehir FK
 03/11/2024 Bodrum FK vs Alanyaspor
 03/11/2024 Eyüpspor vs Hatayspor
 03/11/2024 Trabzonspor vs Fenerbahçe
 04/11/2024 Samsunspor vs Antalyaspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/11/2024 Boluspor vs Ümraniyespor
 02/11/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/11/2024 Adanaspor vs Bandırmaspor
 02/11/2024 Esenler Erokspor vs Şanlıurfaspor
 02/11/2024 Kocaelispor vs Fatih Karagümrük
 03/11/2024 Yeni Malatyaspor vs Sakaryaspor
 03/11/2024 Erzurumspor FK vs Amed SK
 03/11/2024 Iğdır FK vs MKE Ankaragücü
 04/11/2024 Gençlerbirliği vs İstanbulspor
 04/11/2024 Pendikspor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/11/2024 Altay vs Adana 01 Futbol Kulübü
 03/11/2024 Batman Petrolspor vs Altınordu
 03/11/2024 Beykoz Anadolu vs Afyonspor Kulübü
 03/11/2024 Fethiyespor vs Sarıyer
 03/11/2024 GMG Kastamonuspor vs İnegölspor
 03/11/2024 Karaköprü Belediyespor vs 1461 Trabzon FK
 03/11/2024 Kırklarelispor vs İskenderunspor A.Ş.
 03/11/2024 Sincan Belediyesi Ankaraspor vs Kepezspor FAŞ
 03/11/2024 24Erzincanspor vs Isparta 32 Spor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/11/2024 Anadolu Üniversitesi vs Artvin Hopaspor
 03/11/2024 Belediye Kütahyaspor vs Kırşehir Futbol SK
 03/11/2024 Bursaspor vs Kuşadasıspor
 03/11/2024 Ergene Velimeşe vs Karşıyaka
 03/11/2024 Kahramanmaraşspor vs 23 Elazığ Futbol Kulübü
 03/11/2024 Muş Spor Kulübü vs Bornova 1877
 03/11/2024 Silifke Belediye Spor vs Bulvarspor
 03/11/2024 Tokat Bld Plevnespor vs Düzcespor
SON YORUMLANANLAR
resmi ilanlar
NAMAZ VAKİTLERİ
GÜNLÜK BURÇ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
YUKARI