(Adil Çulhaoğlu)

Datça, Güney Ege’de Akdeniz ile Ege denizlerine kısrak başı gibi uzanan 70 km. uzunluğunda engebeli dağlık ve kıyıya dik inen yamaçları ile Özel Çevre Koruma bölgesi olan Datça Yarımadasında yer alıyor. 1000’in üzerindeki bitki çeşitliliği ve 86 kuş türü zenginliği ile bezenmiş doğasında ile irili ufaklı 52 koya sahip, Çam ormanlarıyla kaplı ormanlık, kekik gibi  zengin bitki çeşitliliği  ile kaplı makilik  alanların dışında, papatya, gelincik tarlaları, badem, incir, zeytin, keçiboynuzu bahçeleri  ile kaplı yeşil bir doğası vardır. Yeşilin buluştuğu mavi denizi ise, başta koruma altına alınan Orfoz ve Lahos olmak üzere, bilim adamlarınca varlığı saptanan   457 deniz canlısı  için 235 kilometrelik sahil bandı yaşam alanı.

Akya, fangri, levrek, çupra, mezgit gibi zengin balık çeşitliliğine sahip Datça’da, Balıkçı lokantalarında balık yemeden ayrılan  tatilci  azdır. Öte yandan, Dünya çapında bademiyle ünlenen Datça’da Badem bahçelerinde Türkiye’nin en leziz bademleri üretilirken,  yetiştirilen zeytinden geleneksel metotlardan, en modern zeytin sıkma tekniği ile elde edilen zeytin yağlarının lezzeti farklıdır. Bin bir çeşit çiçekten üretilen Çam balı, Çiçek balı, Kekik ballarının  lezzetine doyum olmaz.

Antik dönemde Bergamalı eczacılık bilgini Galenos yazdığı  ‘Yiyeceklerin Nitelikleri Üzerine’  kitabında, kızartılmış balığın en iyi ballı ve bademli sosla gideceğini yazar. Bu günümüz Datça  sofrasına balıktan sonra ballı bademin tatlı olarak  verilmesi şeklinde ulaşmış. Ballı badem, tavada az zeytin yağda bademlerin hafifçe kızartıldıktan sonra üzerine bal dökülerek hazırlanıyor.

Antik dönemde orta doğudan gelip Atina, Roma, Karadeniz’e giden ticari   gemilerin sonbahar ve kış aylarında fırtınada  korunmak için sığınıp gemicilerin uzun süre kalmak zorunda kalmışlar. Knidos’ta tattıkları bu lezzetin afrodizyak etkisinin olduğu yaygınmış. Günümüzde Datça müdavimleri tarafından 3 B Balık, Badem, Bal olarak Datçalıların adlandırdığı bu lezzetin afrodizyak etkisi olduğunu, mutlaka tadılması gerektiği söyleniyor.

Datça’yı ziyarete gelenler, badem, zeytin yağı, kuru incir, keçiboynuzu gibi ürünleri geçmiş yıllarda köy yollarında üreticilerin  kurdukları tezgâhlarda satın alabiliyorlardı. Günümüzde sayıları oldukça artan Atatürk Caddesi ile şehir merkezinin çeşitli cadde ve sokaklardaki Badem dükkanlarında badem, zeytinyağı, bademli kurabiye, badem helvası gibi  ürünler yanında ballı badem kavanozlarda satın alabiliyorlar.

Bal-Badem Festivali yapılmasıyla ilgili  haberlerinin basında yer aldığı şu günlerde, ben de geçmiş yıllarda ’Datça Bir lezzet…’ 3 B Balık, Bal, Badem ‘ adıyla Trilye Dergisinde yayınladığım Ballı Bademin, Datça’da özellikle balık lokantalarında ve restoran ile kafeteryada sunulmasını önermek istiyorum. Ballı Bademin, kavanozlarda, ya da tabakta bademin üzerine bal dökülerek değil, Kafeteryalarda içilebilen Badem kahvesi gibi, geleneksel olarak hazırlanmış haliyle zeytin yağında kavrulmuş bademin üzerine bal dökülerek sıcak olarak sunulmasının  Datça Mutfağına  yeni bir lezzet, Datça Turizmine zenginlik katacağını düşünüyorum.