Bugun...


Erdem Yücel

facebook-paylas
Ankara’nın kuruluşunda yabancı heykeltıraşlar
Tarih: 26-02-2024 20:21:00 Güncelleme: 26-02-2024 20:21:00


Cumhuriyetin kuruluş yıllarını ve yakın tarihimizi genç kuşakların ne kadar bildiği konusunda çoğu kez tereddüde düşmüşümdür. Oysa bu konuda onlarca kitap, makale ve anılar yazılmıştır. Çoğu tarihçi, araştırmacı ve yazarlar gibi bende elimden geldiğince yazmaya, karanlıkta kalan noktaları aydınlatmaya çalıştım.
Cumhuriyetin ve Ankara’nın kuruluş yıllarında Atatürk;  Nazi Almanya’sından kaçan Yahudi kökenli Alman ve Avusturyalı mimar, sanatçı ve bilimsel kişileri Türkiye’ye davet etmişti. Ülkemize sığınan, yararlıkları görülen bilimsel kişilerin yanında heykeltıraşlar da vardı. Bu yazımda kısada olsa onlara değinmek istiyorum.
Nazi Mimarisinde anıtsal yapıların yanı sıra parti ideolojisini yansıtan; özellikle güzel sanatlara; heykel ve resme geniş yer verildiğini görüyoruz. Ne yazık ki; onların eserlerinin çoğu II. Dünya Savaşından ötürü günümüze gelememiştir. 
Atatürk savaşlar sonucu harap olan şehirlerimizi yeniden yapılandırmaya çalışırken mimarinin yanı sıra heykel sanatına da önem vermişti. Bunun için İtalyan Pietro Canonica (1869-1959),  Avusturyalı Heinch Krippel  (1883-1945) başta olmak üzere ünlü heykeltıraşları Türkiye’ye davet etmişti.
Türkiye’ye davet edilen heykeltıraşlardan Pietro Canonica Taksim Cumhuriyet Anıtını(1928), Ankara Etnografya Müzesi önündeki atlı Atatürk heykelini (1927), Ankara Zafer Meydanındaki atlı Atatürk heykeli (1927) ve İzmir Anıtını (1932) yapmıştır. 
Heinrich Krippel ‘in eserleri arasında Sarayburnu’ndaki Atatürk Heykeli, (1926),  Ankara Ulus Zafer Anıtı, (1926), Ankara Sümerbank önündeki Atatürk Heykeli (1938), Samsun Onur Anıtı (1932), Konya Atatürk Heykeli (1926) ve Afyon Zafer Anıtı (1936) bulunmaktadır.   
Türkiye’nin çeşitli illeriyle Ankara’yı heykel ve anıtlarıyla süsleyen bu sanatçıların yanı sıra Josef Thorak (1889-1952) ile Anton Hannak (1875-1934)  ve onların öğrencilerinden söz etmemek haksızlık olur.
Avusturya’nın ünlü heykeltıraşı Anton Hanak (1875-1934)  Ankara’nın kuruluşunda büyük payı olan Mimar C.Holsmaister’in isteği üzerine 1932 yılında Güven Anıtını yapmak üzere davet edilmişti. Bu davet üzerine Anton Hanak aynı zamanda Nazi Almanya’sından kaçmayı bir fırsat bilmiştir.
Anıtın büyük bir bölümüyle ön yüzünde yer alan tunçtan iki anıtsal figürü tamamlamaya çalışırken 6 Ocak 1934’de beklenmedik ölümü üzerine anıtı öğrencileri Franz Wurth Triber ile Josef Thorak tamamlamıştır. 
Güven Anıtı Ankara taşından yapılmış, oldukça yüksek kaidesi üzerindeki duvarın önüne 6.00 metre yüksekliğinde iki tunç figüre yer verilmiştir. Onlarla eski ve yeni Türkiye biri genç diğeri yaşlı iki kişi olarak simgelenmiştir. Anton Hanak buradaki iki büyük figürü Viyana Erdberg dökümhanesinde tunçtan döktürmüştür,
Bu anıtta Kurtuluş Savaşında Atatürk ve arkadaşları temsil edilmiştir. Anıtın yapılmasındaki amaç: Türk ulusunun polisi ile jandarmasına olan güvenini belirtilmekti. Mamak taşının kullanıldığı bu anıtın kaidesi 37.00 metre olup orta blok 8.00 metre, yan kanatlar da 2.00 metre yüksekliğindedir. Anıtın üzerindeki figürlerin boyları ise 6.00 metredir.  
Dâhiliye Vekâletinin siparişi üzerine yaptırılan anıtın ön yüzünde “Türk Öğün Çalış, Güven” sözleri tunç döküm olarak yapılmıştır. Anıtın ön yüzünün sağındaki bronz plaka üzerinde Atatürk’ün, İsmet İnönü’nün, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’nın ve Ankara Valisi Nevzat Tandoğan’ın isimleriyle  “Türk Milletinin Jandarma ve Polisine sevgisini ve hoşnutluğunu göstermek için vilayetlerin yardımıyla yapılmıştır” yazısına yer verilmiştir.  Anıtın arka cephesinin ortasında da Prof. Dr. C.Holmaister’, Anton Honak ve Prof. Josef  Thorak’ın  isimleri bulunmaktadır
Çağdaş heykel sanatının önde gelenlerinden  Anton Hanak’ın Avrupa’nın çeşitli müzeleriyle Münih ve Viyana’da eserleri bulunmaktadır.
Josef Thorak (1889-1952)   1935 de Ankara’ya gelerek Güven Anıtının arka yüzünü tamamlamıştır. Onun dışında Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinin önündeki Atatürk  heykelini, Atatürk’ün maskı ile onun baş  desenini de yapmıştır.
 II. Dünya Savaşı sonrasında Josef  Thorak  Nazi suçlularının yargılandığı Nürnberg  Mahkemesinde beraat etmiş, Salzburg’da  sade bir yaşam sürdükten sonra  25 Şubat 1952’de ölmüştür.

 



Bu yazı 1464 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 32 28 1 3 73 20 87 +53
2 Fenerbahçe 32 27 1 4 85 28 85 +57
3 Trabzonspor 32 16 12 4 54 42 52 +12
4 Beşiktaş 33 15 12 6 44 38 51 +6
5 Çaykur Rizespor 32 14 12 6 43 47 48 -4
6 Başakşehir FK 32 13 12 7 42 38 46 +4
7 Kasımpaşa 32 13 12 7 55 57 46 -2
8 Sivasspor 32 11 10 11 38 43 44 -5
9 Antalyaspor 32 10 10 12 36 37 42 -1
10 Alanyaspor 32 10 10 12 41 46 42 -5
11 Adana Demirspor 32 9 10 13 48 43 40 +5
12 Samsunspor 32 10 14 8 36 42 38 -6
13 MKE Ankaragücü 33 8 12 13 40 43 37 -3
14 Kayserispor 32 10 12 10 36 45 37 -9
15 Konyaspor 32 8 12 12 34 45 36 -11
16 Hatayspor 32 7 13 12 36 44 33 -8
17 Gaziantep FK 32 8 17 7 35 50 31 -15
18 Fatih Karagümrük 32 7 16 9 35 41 30 -6
19 Pendikspor 32 7 16 9 36 64 30 -28
20 İstanbulspor 32 4 21 7 25 59 16 -34
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 30 22 6 2 70 27 68 +43
2 Göztepe 30 18 6 6 51 19 60 +32
3 Çorum FK 30 15 8 7 50 31 52 +19
4 Kocaelispor 30 15 8 7 45 34 52 +11
5 Sakaryaspor 30 14 7 9 43 30 51 +13
6 Bodrumspor 30 13 7 10 37 20 49 +17
7 Bandırmaspor 30 12 8 10 45 26 46 +19
8 Boluspor 30 13 10 7 28 32 46 -4
9 Gençlerbirliği 30 11 8 11 35 30 44 +5
10 Erzurumspor FK 30 11 8 11 28 25 41 +3
11 Manisa FK 31 8 11 12 38 37 36 +1
12 Keçiörengücü 30 9 12 9 27 36 36 -9
13 Şanlıurfaspor 30 8 12 10 27 31 34 -4
14 Ümraniyespor 30 9 14 7 33 42 34 -9
15 Tuzlaspor 30 8 14 8 31 45 32 -14
16 Adanaspor 30 9 16 5 24 42 32 -18
17 Altay 31 5 23 3 14 70 15 -56
18 Giresunspor 30 2 24 4 13 62 7 -49
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 33 23 5 5 74 28 74 +46
2 Van Spor FK 33 22 5 6 55 33 72 +22
3 Bucaspor 1928 33 20 4 9 50 22 69 +28
4 1461 Trabzon FK 33 19 6 8 62 33 65 +29
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 33 16 7 10 47 27 58 +20
6 Ankaraspor 34 15 8 11 42 32 56 +10
7 Karacabey Belediye Spor 33 12 10 11 37 31 47 +6
8 Beyoğlu Yeniçarşıspor 33 13 13 7 42 34 46 +8
9 Ankara Demirspor 33 13 15 5 35 37 44 -2
10 Kırklarelispor 34 11 13 10 29 35 43 -6
11 Diyarbekir Spor 33 11 13 9 35 35 42 0
12 Altınordu 33 9 13 11 38 34 38 +4
13 Hes İlaç Afyonspor 33 9 13 11 21 34 38 -13
14 Nazilli Belediyespor 34 11 15 8 37 54 38 -17
15 Serik Belediyespor 33 9 14 10 28 37 37 -9
16 Zonguldak Kömürspor 33 9 16 8 35 53 32 -18
17 Kırşehir Futbol SK 33 5 21 7 29 65 22 -36
18 Bursaspor 33 5 20 8 24 59 20 -35
19 Adıyaman FK 33 3 24 6 22 59 15 -37
Takım O G M B A Y P AV
1 Kepezspor FAŞ 26 21 1 4 61 13 67 +48
2 Aliağa Futbol A.Ş. 27 18 0 9 54 15 63 +39
3 Ayvalıkgücü Belediyespor 26 13 6 7 36 23 46 +13
4 52 Orduspor FK 26 13 7 6 36 25 45 +11
5 İnegöl Kafkas GK 26 12 6 8 32 25 44 +7
6 Edirnespor 26 13 9 4 44 26 43 +18
7 K.Çekmece Sinopspor 27 10 10 7 38 28 37 +10
8 Mardin 1969 Spor 26 11 11 4 35 31 37 +4
9 Artvin Hopaspor 26 9 10 7 32 26 34 +6
10 Karabük İdmanyurdu Spor 26 10 12 4 24 38 34 -14
11 Talasgücü Belediyespor 26 8 14 4 28 41 28 -13
12 Kırıkkalegücü FK 26 7 14 5 25 35 26 -10
13 Gümüşhanespor 26 4 12 10 22 42 22 -20
14 Malatya Arguvanspor 26 2 20 4 13 51 10 -38
15 Tarsus İdman Yurdu 26 2 21 3 18 79 9 -61
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 20/04/2024 İstanbulspor vs Fatih Karagümrük
 20/04/2024 Konyaspor vs Alanyaspor
 20/04/2024 Kayserispor vs Trabzonspor
 20/04/2024 Samsunspor vs Adana Demirspor
 21/04/2024 Başakşehir FK vs Çaykur Rizespor
 21/04/2024 Antalyaspor vs Hatayspor
 21/04/2024 Galatasaray vs Pendikspor
 21/04/2024 Gaziantep FK vs Kasımpaşa
 22/04/2024 Sivasspor vs Fenerbahçe
 26/04/2024 Adana Demirspor vs Galatasaray
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 20/04/2024 Bandırmaspor vs Tuzlaspor
 20/04/2024 Giresunspor (H:1) vs Göztepe
 20/04/2024 Eyüpspor vs Boluspor
 21/04/2024 Bodrum FK vs Şanlıurfaspor
 21/04/2024 Çorum FK vs Adanaspor
 21/04/2024 Gençlerbirliği vs Erzurumspor FK
 21/04/2024 Sakaryaspor vs Keçiörengücü
 22/04/2024 Ümraniyespor vs Kocaelispor
 28/04/2024 Adanaspor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 21/04/2024 Adıyaman FK vs 1461 Trabzon FK
 21/04/2024 Altınordu vs Yeni Mersin İdman Yurdu
 21/04/2024 Ankara Demirspor vs Diyarbekir Spor
 21/04/2024 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs Van Spor FK
 21/04/2024 Bucaspor 1928 vs Esenler Erokspor
 21/04/2024 Bursaspor vs Hes İlaç Afyonspor
 21/04/2024 Kırşehir Futbol SK vs Kırklarelispor
 21/04/2024 Nazilli Belediyespor vs Karacabey Belediye Spor
 21/04/2024 Serik Belediyespor vs Zonguldak Kömürspor
 21/04/2024 Altınordu - Yeni Mersin İdman Yurdu Altınordu ligde evindeki son 6 maçında hiç kaybetmedi  Altınordu yenilmez
 21/04/2024 Ankara Demirspor - Diyarbekir Spor Ankara Demirspor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Diyarbekir Spor yenilmez
 21/04/2024 Kırşehir Futbol SK - Kırklarelispor Kırşehir Futbol SK ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı  Kırklarelispor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 21/04/2024 Edirnespor vs Mardin 1969 Spor
 21/04/2024 İnegöl Kafkas GK vs Tarsus İdman Yurdu
 21/04/2024 Karabük İdmanyurdu Spor vs Malatya Arguvanspor
 21/04/2024 Kepezspor FAŞ vs Ayvalıkgücü Belediyespor
 21/04/2024 Kırıkkalegücü FK vs Gümüşhanespor
 21/04/2024 Talasgücü Belediyespor vs Artvin Hopaspor
 21/04/2024 52 Orduspor FK vs K.Çekmece Sinopspor
SON YORUMLANANLAR
resmi ilanlar
NAMAZ VAKİTLERİ
GÜNLÜK BURÇ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
YUKARI