Cumhuriyetimizin 100 yılını toplum olarak kutladık ve ikinci yüzyıldan gün bile almaya başladık.  Türk Milletinin büyük çoğunluğu Cumhuriyeti ve Atasını ne kadar benimsediğini İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerimizin yanı sara en küçük köylere kadar kutlandı. Anıtkabir büyük bir ziyaretçi akınına uğrayarak bir milyon sekiz yüz bini aşkın ziyaretçiyle rekor kırdı. O gün kalabalıktan gidemeyenler ertesi günü Anıtkabir’i doldurdu.  Bu konudaki cahiller dışında toplumun büyük kısmı Cumhuriyete sahip çıktığını göstererek Ata’sına koştu… Gözleri yaşartan olayları ekranlarda izledik… Cumhuriyetin 100. Yılını gören insanlar olarak gerçekten çok mutluyuz…

Özellikle CHP’li belediyeler, bazı televizyon kanalları bu coşkuya renk katarken bazıları dizilerle günü kurtardılar!. Bu arada FOX TV’nin günlerdir beklenen Atatürk  filmi tüm izleyicilerde hayal kırıklığı yarattığını da söylemeden geçemeyeceğim.

Cumhuriyetin ilanından bu yana tam 100 yıl geçmiş… Bu süreçte cumhuriyet tarihini, felsefesini, ana ilkelerini toplum ne kadarı özümsedi?

Cumhuriyetin hangi koşullar altında ilan edildiğini, çağdaş kültüre ulaşabilmek için ne badireler atlatıldığını, laikliğin ne anlama geldiğini, kadın haklarını, emperyalizme nasıl karşı konulduğunu toplumun ne kadarı biliyor?

Cumhuriyete sayıları az da olsa karşı çıkan, onu baltalamak isteyen, bu yönde saçma sapan demeçler veren,  doğruları öğrenmekten kaçınan,  Osmanlıyı savunanların azınlıkta kaldığı ülkemizde yüz yıllık süre boşuna mı yaşandı?

Bir yüzyıla erişen Cumhuriyetin bence asıl sorun bu soruların yanıtlarında aranmalıdır.

Osmanlının Abdülhamit‘ten çok önce başlayan çöküşünün nedenlerini,  Sevr’i, Mondros’u, Lozan’ı ve Milli Mücadele’nin ne olduğunu tam olarak öğrenebildik mi?

Bu konuda daha pek çok soruyu sıralayabiliriz. Bence şimdilik bu kadarı yeter de artar bile…

Devrini kapamış, çökmüş, emperyalizmin paylaştığı bir imparatorluğun küllerinden yepyeni bir cumhuriyet doğarken; aynı zamanda ezilen, sömürülen birçok ülkeye örnek olmuştu.

Türkiye’nin dönüm noktası Çanakkale Savaşıdır.  XVII Yüzyılın başlarından itibaren Osmanlının kazandığı tek zafer Atatürk’ün önderliğindeki Çanakkale zaferidir. O savaşta kendini gösteren Atatürk aynı zamanda Cumhuriyetin ilk adımını orada atarken Türkiye’nin geleceğini de şekillendirmişti.

Cumhuriyet kolay kurulmamıştır; içeride ve dışarıda ihanetlerle isyanlarla, yabancıların emrindeki sultanla, din adına bildirileri Yunan uçaklarıyla Anadolu’ya atan Dürrizade gibi sözde dincilerle uğraşmıştır. Anadolu’nun işgalinde Milli Mücadele’nin başarısız kalması için uğraşan vatan hainleriyle, İstanbul’un Peyam, Alemdar gibi satılık basınıyla mücadele hiçte kolay olmamıştır.

Kısacası 29 Ekim 1923’de Cumhuriyet kolay ilan edilmemiştir.

Kurtuluş Savaşı sürerken; “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” diyen Atatürk, uzun yıllar toplumdan kopuk yaşamış saltanatı, tekkeleri, zaviyeleri, medrese eğitimini ve İslam hukuku gibi çağa ayak uymayan, toplumu gerileten, sömüren kurumları kaldırmış, din ve devlet işlerini birbirinden ayırmıştı. Yeni bir eğitim ve kültür seferberliği başlatılırken hukuk, insan hakları öne çıkarılmıştı.

Cumhuriyet mucizesi böyle başlamıştı.

Cumhuriyetle birlikte bilime önem verilmişti. Yeni harflerin kabulüyle okuma yazma kolaylaştırılmıştır, Millet Mektepleri, Halk Evleri, önce Köy Eğitmen okulları, ardından Köy Enstitüleri açılırken onu üniversite reformu izlemiş, ardından ekonomi millileştirilmişti. Osmanlının borçlarının 1940’lı yıllara kadar ödenmesinin yanı sıra ülkenin birçok yerinde fabrikalar kurulmuştu.  Ruslara yaptırılan fabrikaların bedelleri tarım ürünleriyle borçlar ödenmiştir. Madenler çıkarılıp işletilirken 4000 km demiryollarıyla ulaşım sağlanmıştır. Köylüye tarım için araç gereç ve tohumlar verilmiş ve hepsinden öte memleketi sömüren kapitülasyonlar kaldırılmıştır.  Hastalıktan kırılan halkın sağlığını kavuşması için hastaneler açılmış ve Hıfzıssıhha Enstitüsünde aşı ve serum üretimine geçilmiştir. Onları ilim ve İzmir İktisat Kongresiyle ekonomideki girişimler izlemiştir.

Gericiliğin, hurafelerin yerini akıl ve bilim almıştır.

29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 18.00 de TBMM’de bulunan 158 milletvekilinin tamamı Cumhuriyete olumlu oy vermiş ve  “Yaşasın cumhuriyet “ sözleri TBMM’den sonra sokaklarda yankılanmıştı. 101 pare top atışı ile Cumhuriyet ilanı tüm yurda duyurulmuştu.

Yüzyılını tamamlayan cumhuriyeti gerçekten kutlarken ortaya çıkan, onu baltalamak isteyen, çatlak seslere kulak vermeyelim. Tüm içtenliğimizle cumhuriyetimizi kutlayalım.

Yaşasın cumhuriyet, iyi ki varsın